Aşırı Düşünme Özellikleri Ve Tedavi Terapi Yöntemleri
Bir çoğumuz ne kadar çok uğraşırsak ta, bir şeyi düşünmeden edemediğimiz deneyimler olmuştur. Neyi farklı yapabileceğimizi görmek ve bunun ne anlama geldiğini bilmek adına, durumu parçalara ayırırız yada olayın ayrıntılarını çözmeye uğraşırız. Klinik psikolog Dr. Susan Nolen-Hoeksema, bu süreci ruminasyon olarak değerlendiriyor ve “kendine odaklı dikkati içeren olumsuz ruh hali ile başa çıkma yöntemi” ve “kişinin olumsuz duygularına tekrarlayan ve pasif bir şekilde odaklanması” olarak nitelendiriyor. Herkes zaman zaman ruminasyon yapabilir lakin bir kısım bireyler çok sık yapar ve bu bireyler; depresyon, yeme bozuklukları ve diğer ruh sağlığı sorunları için daha yüksek risk taşırlar. Aşağıda, Dr. Nolen-Hoeksema ve diğerlerinin aşırı düşünme durumu ile başa çıkmak için önerdiği dokuz strateji sıralanmıştır. 1. Ruminasyonun problem çözme yada planlamadan farklı bir şey olduğunu kabullenin. Sorun çözme ve planlama durumu, aktif başa çıkma stratejileridir ve diğer yandan ruminasyon ise durumları tekrar tekrar düşünmeyi, analiz etmeyi ve bir eylem planı oluşturmadan yada bir çözüm duygusu hissetmeden tekrar etmeyi içerir. Kimi zaman basitçe ruminasyon yaptığınızı fark etmek, onu azaltmak ve farklı bir yola girmek için faydalı bir şey olabilir. 2. Araştırmalar, dikkati dağıtma/ başka tarafa çekmenin faydalı olabileceğini göstermektedir. Ruminasyon sizi güçlü bir şekilde çekebileceğinden, Dr. Edward Selby, dikkatinizi aşırı düşünmekten etkili bir şekilde kaydırmak için son derece ilgi çekici ve olumlu aktiviteler seçmenizi tavsiye eder.
Kathryn H. Gordon
Ruh sağlığı uzmanlarının ruminasyonu azaltmak için verdiği tavsiyeler:çok düşünme hakkındaki bilgiler ve çok düşünme sorununa çözümler
3. Düşüncelerinizle savaşmayın.
Bu mantıksız bir şey sanılabilir, lakin kabul ve bağlılık terapisi, bir takım düşünceleri durdurma çabalarının paradoksal bir etkiye sahip olabileceğini ileri sürüyor. Düşüncelerinizi yargılayıcı olmayan bir merakla gözlemlerseniz (mesela, zihninizde bir şeyi durduramadığınız için hüsrana uğramak yerine, ilginç olduğunu düşünerek bir şeyi tekrarlamak), sıklık yada yoğunlukta azalma konusunda etkili olabilir.
4. Bilişsel-davranışçı terapi tekniklerini kullanarak mükemmeliyetçi standartlarınıza meydan okuyun.
Davranışınızı, bir kişinin bir durumda ideal olarak nasıl davranacağına dair gerçekçi olmayan bir yorumla mı değerlendiriyorsunuz? Olumlu yönleri göz ardı edip, minik yanlış adımlara yada olumsuz yönlere aşırı derecede odaklanıyor musunuz? Yardımcı olabilecek stratejilerden birisi de sizin gibi hisseden bir arkadaşınıza böyle bir durumda ne söyleyeceğinizi tahmin etmektir.
5. Gün içerisinde ruminasyon yapabileceğiniz özel bir an planlayın.
Nolen-Hoeksema, tıpkı Dr. Thomas Borkovec’in endişe durumu için geliştirdiği egzersiz gibi, günlük (mesela 30 dakika) belirli bir zamanı ruminasyon için ayırmayı önermektedir. Bu tuhaf gelebilir, lakin düşünce şu ki, günün herhangi bir saatinde ruminasyona yada endişelenmeye başlarsanız, kendi kendinize “Bunu şimdi düşünmeme gerek yok. Gün içinde daha sonra, belirlediğim zamanımda yapabilirim” diyebilirsiniz.
çok düşünmek zararlımıdır |
6. Düşüncelerinizi farkındalık (mindfullness) yada dua/ibadet ile farklı bir şekilde ilişkilendirmeye çalışın.
Nolen-Hoeksema, yaptığı görüşmeler sonunda bazı insanların ruminasyon yaparken düşüncelerini daha yüksek bir güce çevirdiklerini ve bunun, bir durum hakkında kabul ve huzur kazanmalarına yardımcı olduğunu söylüyor. Özellikle, bazı danışanlar için huzur duası (serenity prayer) oldukça faydalı olabiliyor. Dindar olmayan yada sadece sağlıklı bir baş etme stratejisi arayan insanlar için ise meditasyon ve / veya farkındalık egzersizlerini denemelerini tavsiye ediyor.
7. Kafanızın içinde sürekli dönmelerine izin vermek yerine düşüncelerinizi yazın.
İşin püf noktası, ruminasyon için kendinize yeni bir alan oluşturmak değil yazının bir çözülme ve rahatlama duygusuna yol açtığından emin olmaktır. İşleri daha da kötüleştirdiğini fark ederseniz, diğer stratejilerden bazılarını denemek daha faydalı olabilir.
8. Sorununuz hakkında birileriyle konuşun ve yeni bir bakış açıları edinin.
Lakin bunu yaparken meselenin ortak-ruminasyon haline dönmemesi adına dikkat edin. (sorunları çok kapsamlı bir şekilde tartışmak ve tekrar tekrar gözden geçirmek, sorunlar hakkında spekülasyon yapmak ve olumsuz duygulara odaklanmak” olan durumu daha fazla alevlendirebilir).
9. Olumlu duygular oluşturun.
Bir ruminasyon döngüsü içinde sıkışıp kaldığınızda, bunu yapmak özellikle çok daha zor gibi sanılabilir. Lakin bununla birlikte, bir takım olumlu duygular eklemenin bir yolunu bulabilirseniz (komik bir şey okumak veya izlemek, iyimser bir şarkı dinlemek), kısaca sorununuza farklı veya daha hafif bir şekilde bakmanıza yardımcı olabilir.
🎟️Sihirli Yelpaze Sundu🎭
Makalemizi paylaşmayı ve duygularınızı emoji simgeleriyle ifade etmeyi unutmayın 🤗